FRANCHİSE NEDİR?

Her ne kadar telaffuzu zor görünerek dilimize Fransızcadan geçip “imtiyaz” ifadesini taşısa da sağladığı imkanlar neticesinde hayli kârlı bir iş süreci olan franchise bayilik sistemi, günümüzde büyük markaların, kendi işinin patronu olmak isteyen ancak belli başlı şartları yerine getirebilecek maddi güce ve iş bilgisine sahip kişilere sunduğu bir avantaj olarak nitelendirebiliriz.
Bir markanın imtiyaz sahibi, sunduğu koşullar çerçevesinde işin yönetim ve yürütme süreçlerine destek sağlayarak, belli bir maddi bedel karşılığında bağımsız yatırımcılara marka ismini kullandırabilir. Bu, markanın pazar yerindeki bilinirliğinin daha da arttırmasına olanak sunar.
Haliyle franchise bayilik veren markaların “müşteri” bazındaki kitle tarafından ürün, hizmet, kalite ve isim nezdinde başarısını kanıtlamış olması, büyük ölçüde önem kazanmaktadır.
Bugün, adını ezbere bildiğimiz pek çok markanın kendi isim hakkını vererek farklı lokasyonlarda adeta zincirleşme sürecini başlatması, hem o markanın kişiler tarafından tercih edilme sıklığını hem de markanın kazanç tablosunun franchise bayilik alacak kişi/kişileri tatmin edecek noktada oluşunun göstergesi niteliğindedir.
Tüm dünyada kabul görerek yaygınlaşan ve ülkemizde de fazlasıyla rağbet gören franchise bayilik sistemi, 1863 senesinde SİNGER firmasının dağıtım sistemi ile başlamış olup sırasıyla, 1988’de GENERAL MOTORS ve 1902 senesinde RACALL firması öncülüğünde devam ederek; şu an neredeyse her yıl 10.000’den fazla girişimci ile 65.000’i aşkın şubeleşme evresi gerçekleşmiştir.
Buna oranda 200’den fazla Türk firmasının küresel pazarda boy göstermesi de zincir işletme sayısında büyük ölçüde artı değer katmaktadır. Bahsi geçen rakamlar çerçevesinde anlaşılacağı üzere, franchise bayilik sistemi aslında belli bir markanın hem kendi içinde hem de dünya çapınca şubeleşmesi için ciddi yatırımların, iş bilgi birikimlerinin ve uzman kadronun olması kaçınılmaz bir gerçektir.
Franchise bayilik veren firmalar hizmet kategorisine bakıldığında daha sıklıkla yeme-içme, güzellik, taşımacılık ve emlak alanlarının tercih edilmesi nedeni ile franchise bayilik alma süreçlerinde daha aktif olduklarını söylemek mümkün. Öyle ki; fastfood tüketiminin her geçen gün hızla arttığı bilinirken, kadınların asla taviz vermedikleri kişisel bakım süreçleri de bu artışta büyük rol oynamaktadır diyebiliriz.
Elbette çok yüksek rakamların konuşularak kalite ve müşteri memnuniyet oranlarının arttırılmasına yönelik yapılan anlaşmaların yanı sıra, franchise bayilik alanında uygun fiyata bayilik veren firmalar da yok değil. Buna esasla kişiler daha düşük kurulum maliyetlerini içeren tüm süreçleri göz önüne alabilir ve yüksek kazanç elde edebilmek adına franchise bayiliğin alınacağı markanın devamlılık politikalarına göz gezdirebilirler. Franchise bayilik verecek olan markanın, hizmet sektörü her ne olursa olsun piyasa koşulları nezdinde ürün maliyetlerini en minimuma indirerek düşük ve sabit tutması, uygun fiyatlı bayilik alan kişi/kişilerin daha kârlı kazançlar elde etmesinde büyük rol oynayacaktır. Bu noktada muhakkak franchise bayilik almak isteyen bireylerin, marka prosedürlerini iyice araştırması tavsiye edilmektedir.
Aynı zamanda, köklü ve tanınan bir markadan alınacak olan franchise bayilik süreçlerinde, bireyler muhakkak o markanın sektörde ki iş gücünü, kalıcılığını, hizmet politikasını ve müşteri memnuniyet grafiklerini incelemeli, markanın aktif gelir tablosunda sağladığı kazançların istikrarına değinmeli ve mutlaka franchise bayilik alınacak markanın tüm sözleşme koşullarını iyice değerlendirmelidir.
Son dönemlerde ise, büyük tutarların yerini hızla alarak daha makul seviyelerde sunulan fiyat skalaları nedeni ile uygun fiyata bayilik veren firmalar tercih edilirken, bu firmaların sağladığı koşullar arasında uzayıp giden ve asla sonu gelmeyen maddeler ve karmaşıklığa neden olan süreçler yer almadığından daha net, akılda kalıcı ve ön planda olmaları taktir görmektedir.

NEDEN FRANCHİSE ALMALIYIZ?

Günümüzde beyaz ve mavi yaka kavramı artık eskiden aldığı talebi göremeyince, bireyler yenilenen ve git gide değişerek büyüyen iş kollarına rağbet göstermeye başladı. Özellikle genç girişimciler, teknolojinin geldiği nokta itibariyle artık “maşa başı” kavramını içeren iş modelleri ile ilgilenmek yerine, kendi işini yöneten tarafta saf almayı tercih ediyorlar. Hal böyle olunca, hem bilgi birikimi olan hem de maddi birikim sağlayan kişilerin belli başlı markalara yaptıkları franchise bayilik başvuruları artarak devam ediyor diyebiliriz. Söz konusu iş yeri açma, bayilik veren firmalar da genç yeteneklere fırsat vermeyi ön planda tutuyorlar. Daha geniş vizyon, daha dinamik bakış açısı, teknoloji ve çevreyi daha iyi tanıma ve iş hakimiyeti ile geleceğe olan yatırım süreçlerinde çok daha atik olan genç kesim, franchise bayilik veren markalar tarafından öncelik listesinde yer almaktadır.
Elbette bir markayı temsil etme fikrinin son derece cazip geldiği franchise bayilik süreçlerine dair bilinmesi gereken çok fazla detay varken, bu atılımı yapmak isteyen herkesin aklında olan neden franchise almalıyız? sorusu için, tüm merak edilenleri sizler için yanıtlayalım.
Franchise almak, sizi “işletme sahibi” unvanına taşırken, aynı zamanda olası pek çok sorunla karşılaşmanızın önüne geçer. Franchise almak istediğiniz marka, tarafınıza tüm kurumsal desteği eksiksiz ve tam olarak sağlar. Bu, işletmeniz çerçevesinde yaşayabileceğiniz en ufak sorundan en majör duruma dek sizinle birebir ilgilenen kurumsal bir ekibe sahip olma avantajı tanır.
Eğitimlerden pazarlama ve satış tekniklerine, müşteri desteğinden kurumsal kimlik temsil evresine dek daha birçok alanda destek sunularak aklınızda yer eden tüm “Acaba?” sorularının yerini net, yalın ve gerçekçi yanıtlarla karşılar. Bu sayede, işletme büyürken zamanın çok büyük bir kısmı size kalabilir.
En minimal riskle en çok kazanç sağlama modellerinden biri haline gelen franchise bayilik sayesinde işletme hakkı alınan markanın belirli olan işletme modeli, test edilen kalitesi ve köklü tarihi sayesinde yepyeni bir işletme açıp zorlu süreçlerden geçmek yerine, tüm sistemi oturmuş bir markadan franchise almak işleri çok daha kolay kılacaktır. Bu açıdan bakıldığında, aslında hem tanınan bir markanın parçası olabilme farkını, hem güven zemini oturmuş müşteri kitlesine hitap etme ayrıcalığını hem de yeniden tanıtım, reklam ve PR gibi süreçlerle zaman kaybetmeden hızla işe odaklı olmayı sunan franchise bayilik alma evresi sayesinde size kalan sadece işletmeci olarak marka değerlerini ve vizyonunu en üst segmente taşıyarak devam ettirmek olacaktır.
Tanınan bir markadan alacağınız franchise bayilik ile tedarik süreçlerinizin ne kadar hızlı, kolay ve büyük ölçekli olabileceğini biliyor musunuz?
Mal ve hizmet için piyasa koşullarına nazaran daha uygun fiyatlarla alım yapmanız, işletme giderleri çerçevesinde çok daha ekonomik rakamlarla gider tablosu oluşturmanıza olanak sunarken aynı zamanda; markanın bünyesinde yer alan rehber, yönetim lideri ve uzman öğretici gibi eğitmenler ile günlük, aylık ve haftalık bazda gelir-gider raporlarınızı tutabilecek, işletme giderleriniz de net bir skala yakalayabilecek ve marka yönetim stratejisini çok daha iyi anlayarak zaten var olan bir düzenin devam ettiren yöneticileri olabileceksiniz.
Bütçenizin ve bilginizin yeteceği, günümüz şartları nezdinde sürekli devamlılığı olan sektörden size uygun olan markayı seçerek franchise bayilik alabilir, bugün adınızın yanına yazılacak işletme müdürü sıfatı ile çok daha kârlı yatırım yapabilir, kazançlarınızı katlayabilirsiniz.

FRANCHİSE İLE ACENTELİK ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Ticari hayata atılmanın en kolay yolu, mevcut ticari çarkı dönen bir sürece dahil olmaktır.
Oturmuş müşteri kitlesi, günden güne artan bilinirliği, yönetim süreçlerindeki tüm detayların planlanarak akıcı şekilde ilerleyişi ve dahası; tanıtım ve PR gibi evrelerle boşa harcanmayacak zaman.
Tüm bu düzenin içerisinde yer alındığında, tarafınızdan ekstra bir müdahale gerektirmeyen franchise bayilik sürecinizi başlattınız demektir ancak son dönemde yine popülaritesi ile tercih listelerine girmeyi başaran acentelik seçeneği de, ilgi odağı olmayı başardı diyebiliriz.
Peki, günümüz yatırımcılarının akıllarını karıştırarak tartışmalara neden olan franchise ve acentelik arasındaki farklar nelerdir? sorusunun yanıtlarına gelin beraber göz atalım.
Franchise, belirli bir markanın isim hakkının bir ücret karşılığında satın alınarak şubeleşme sürecine girme işlemine verilen addır. Bu süreç içerisinde marka, işletme sahibi olarak isim hakkını verdiği kişi/kişilere işletme sürecine ve markaya dair eğitimleri, desteği sunmak zorundadır.
Karşılıklı yapılacak sözleşmeler neticesinde franchise bayilik sözleşmesi; konusu bir mal ve hizmetin sürümü - dağıtımı ve sürekliliği olan sözleşme olup, mal ile hizmetin en iyi şekilde pazarlanmasını içeren yasal bir evraktır. Kulağa karmaşık gelse de sözleşme maddesi içerisinde yer alan detaylar aslında hem franchise veren markayı hem de bayilik alan kişiyi yargı çerçevesinde koruma altına almak amacıyla düzenlenmektedir.
Markanın belirlediği standart tabelaya, dekorasyona ve ücret politikasına uyulması zorunlu olan franchise sürecinde, isim hakkı alınan marka, aylık veya yıllık cironuzda pay sahibi olabilir.
Öte yandan, her şeyin bir düzen içerisinde yürütüldüğü franchise süreçlerinde işletme sahibi ana marka tarafından belirli periyotlarda denetime tabi tutularak, puanlama evresine dahil edilirler.
Acente ise, sıkı sıkıya olan iş politikalarının yanı sıra çok daha rahat bir iş modeli diyebiliriz çünkü acentelik, ticari işletmecilere bağlı bir hukuki konuma sahip olmayarak belirli bir bölgede sözleşmeler neticesinde aracı olma ve hizmet, mal satış süreçlerini tacir adına yapma olarak tanımlanmaktadır.
Bunun anlamı, acenteler bağlı oldukları kurum ve kuruluşlar adına sürekli olarak müşteri portföyünü genişletmek zorundadır. Öte yandan, franchise sürecinde buna gerek yoktur çünkü franchise alacak kişiler zaten belli bir müşteri kitlesi oturmuş markaların işletme sürecini üstlenirler.
Kendi kategorisinde 2 ayrı seçenekte ele alınabilen acentelik sürecinde, aracı ve sözleşme yapan acentelik olarak değişkenlik göstermektedir.
Aracı acente, tacire bağlı bir sıfat olmaksızın sözleşmeli olarak bir bölge içerisinde işletmeyi ilgilen sözleşmelerde aracılık eden acente olurken sözleşme yapan acente ise; yine belirli bölgede ama işletmeyi ilgilendiren sözleşmeyi o işletme adına yapan acente unvanını taşır.
Bu sözleşme yetkisi acenteye yazılı olarak iletilirken, aracı acentede süreç daha çok hukuki olarak ilerler.
Bu madde ve seçeneklerden de anlaşılacağı üzere franchise ve acentelik arasında belli başlı sözleşme, markalaşma ve işletme süreçlerine dair belli başlı değişiklikler söz konusudur.
Kişilerin tercihleri, iş yükümlülüklerine göre değiştiğinden franchise bayilik ile acente bayiliği arasındaki farkları iyi değerlendirmeleri oldukça önemli bir husustur.

BÖLGE BAYİLİĞİ NEDİR?

İş kurma hayali içerisinde olan herkesin, bulundukları bölgede tanınan markalar bazında bayilik alma isteği hayli revaçta iken, akıllara ilk olarak bölge bayiliği süreci gelmektedir.
Hem kendi coğrafi bölgesini tanıyan, satış bazında hangi ürün ve hizmetin hangi müşteri kitlesine nasıl hitap edeceği konusunda gözlemleri olan, bölge bayiliği süresince üstendiği iş koluna dair donanım ve eğitim sahibi olarak pazar yerini tanıyan ve dahası; dinamik - sıcak satış konularında ticaret yapmak isteyen her geç girişimci, bölge bayiliği süreçlerini değerlendiriyor demek doğru olacaktır. Bugün, pek çok sektörün belli şartlar çerçevesinde sunduğu bölge bayiliği, aslında ülke ekonomisinin canlanması ve iş istihdamının artması yönünde de artı değer sağlamaktadır.
Buna esasla bölge bayiliği veren firmalar, genç yatırımcıların fikirlerini ve satış yöntemlerini dikkate alamaya, ticari hayatlarında onlara fırsat sunmaya devam ediyor.
Avantajları, şartları ve iş stratejisi bakımından göze çarpan bölge bayiliğine dair tüm merak edilenleri sizler için derledik.
Bölge bayiliği, şirket markasını tanıtmak ve satış ile dağıtım ağını genişleterek sistemi organize etmek için alınan, belirli sözleşmeler çerçevesinde ilerleyen, bayinin şirket politikaları neticesinde ürün ve hizmetlerini satışa sunabileceği ağı oluşturma garantisi verdiği iş modeline denir.
Bölge bayiliği veren firmalar, iş kolunda bayilik sürecini üstelenecek kişilerin tecrübeli ve bulundukları lokasyonda satış bazında pazarı iyi okuyabilmeleri, yeterli sermayeye sahip olarak marka prestijine gereken özeni gösterebilmeleri ve bayilik süresince, markayı temsil edecek vizyona sahip olunması konusunda belli şartlar koşarak marka imajını koruma altına alıyor diyebiliriz.

• BAYİLİK AVANTAJLARI

Bayilik sistemi sayesinde markalar, geniş pazar yerinde adından sıkça söz ettirebilir.
Bu sayede, daha fazla satış yaparak kâr marjını arttırabilirler. Aynı zamanda farklı sektörlerde faaliyet gösteren pek çok firma, yeni girişimcileri desteklemek ve marka bilinirliğini ön plana çıkarabilmek adına, çok uygun fiyatlarla bayilik verme imkânı sunuyor. Özellikle maddi açıdan yeterli sermayesi olmayan girişimciler, 20.000₺’ye bayilik veren firmalar bazında araştırmalar yaparak ticari hayata atılma konusunda seçenekler arıyor diyebiliriz. Bayilik avantajı, içerisinde sunduğu hem bağımsızlık ticari süreçleri hem de kişilere yönelik il, ilçe, bölge ve ülke temsilciliği gibi birçok alanda aktif faaliyet gösterme imkanını barındırarak sadece satış odaklı değil aynı zamanda yönetme, strateji geliştirme, iş ağını büyütme ve var olan düzen içerisinde aktif kazanç hacmini daha geniş bir portfolyoya dağıtma grevini de beraberinde getirmektedir.
Bayilik alınma süreci içerisinde ister gerçek ister tüzel kişilik olunsun, “bayi” unvanı alınacağından, markanın tüm imkanlarından yararlanılabilinir. Öyle ki; daha geniş kitlelere erişerek sadece bir noktaya değil birden fazla seçeneğe aynı zamanda ulaşma avantajını elinde tutar.
Böylelikle, bayilik avantajları hususunda akla ilk gelen seçenek; geniş pazarlama ağı kurarak hizmet ve malı daha yaygın hale getirmek olacaktır.

• DAĞITIM BAYİLİĞİ

“Müşteri memnuniyeti” kelimesi, her sektörde tartışmasız bir öneme sahip.
Talep edilen ürün ve hizmeti doğru zamanda doğru yerde sunmak, marka kalitesinin en önemli göstergesinden biridir. Dağıtım kanalı ise, tüm bu mekanizma içerisinde pazarlama sisteminin en can alıcı unsurlarından biridir. Üretilen ürünlerin tüketicilere ulaştırılmasında aracılar büyük rol oynar. Bahsi edilen aracılıkta da, dağıtım bayiliği iş kolu hayli talep alarak büyümeye devam ediyor.
Dağıtım bayiliği sürecini üstelenen kişiler, markanın ticari başarısını artırmayı hedefler.
Bu noktada, geniş satış ve kazanç ağı örülmesi sayesinde hem markanın hem de bayiliği üstelenen kişi/kişilerin kâr elde etme süreci, çok daha hızlı ve yüksek limitlerde olabilmektedir.
Dağıtım bayiliği veren firmalar ise, tıpkı franchise bayilik gibi tercih edilebilmektedir ancak doğru bilinen bir yanlışa da açıklık getirmek gerekmektedir. Nitekim; dağıtım kavramı sadece üretilen malları tüketiciye ulaştırmak değil aynı zamanda, aynı ürün ve hizmeti doğru satış stratejisi ile büyük firmalara da pazarlamayı hedeflediğinden geniş kitleleri hedef alır.
Bu bazda ele alındığında dağıtım bayiliği için kişilerin marka değerlerini benimsemesi ve iş stratejileri hususunda girişimcinin minimum 2 yıl kadar bir donanıma sahip olması gereklidir.
Bu sayede dağıtım bayiliği yapılacak iş süreci çok daha kalıcı ve etkili olacaktır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

• Franchise Bayilik İçin Ortalama Ne Kadar Yatırım Gerekir?

Her franchise bayilik alım süreçlerinde değişkenlik gösteren yatırım tutarları iş kolu, marka değeri, lokasyon ve getiri grafikleri bazında ölçülerek belirlenir.
Burada dikkat edilmesi gereken ana unsur, yatırım yapılacak bayiliğin belli periyotlarda yatırım miktarını kazanca dönüştürmesi ile ilintilidir.
Bayilik seçimi yaparken mutlaka hizmet sektörünün yaygınlığı, bilinirliği ve marka memnuniyet oranlarının incelenmesi gerekmektedir.

• Franchise Bayilik Evresine Dekor, Projelendirme ve İnşaat Evreleri Kime Aittir?

Franchise bayiliği alınan marka, isim hakkını belli bir miktara sattığı yatırımcıya tam koşullu olarak dizayn ve proje ile aktif hale gelen işletmeye hizmet – mal satış eğitimi, muhasebesel destek ve saha satış örnekleri gibi alanlarda da yüklenici rolü üstlenmektedir.

• Bayi Olacak Mağazanın Asgari m2’si Ne Olmalıdır?

Hizmet kategorisi nezdinde sunulacak mal ve ürün, ekipmanlar ve müşteri servis/dağıtım/gezinti alanı dahil birçok noktada mağaza iç – dış alanı değişkenlik gösterebilir. Bu noktada iş kolu çerçevesinde mağaza alanının minimal m2 olması başlangıç olarak ele alınabilir.

• Franchise Bayilikler de Ciroya Bağlım Katılım Payı Alınıyor Mu?

Ciro, 1 ayın sonunda elde edilen kazanç içerisinden arta kalan net kâr demektir.
Bu kâr, franchise bayilik sisteminde marka ile yapılan sözleşme koşullarında, ay sonu pay verilip verilmemesi hususunda belirlenen şartlar neticesinde değişkenlik göstermektedir.

• Franchise Bayilik Sürecinde Personel İşe Alım Süreci Nasıl İşliyor?

Marka, yatırımcısına verdiği franchise bayilik evresinde mağazanın açılarak hizmet vermeye başlamasından önce gereken personel temini için bayisi ile iletişimde kalır ancak bayi, dilerse kendi inisiyatifleri çerçevesinde alım yapabilir lakin personelin eğitim ve yetiştirme süreci markaya aittir.